به نقل از «مهر»

درگذشت سه تن در حوزه کتاب و انتصاب جدید در کتابخانه ملی

تاریخ انتشار: ۱۱ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۱۲۹۷۰

خبرگزاری مهر _ گروه فرهنگ و ادب: این هفته در مرور و مطالعه اخبار رویدادهای مهم حوزه کتاب و ادبیات به هشت خبر مهم از جمله درگذشت سه نفر از مشاهیر حوزه کتاب و ادبیات پرداختیم. همچنین در ادامه مروری بر انتشار کتاب‌های مهم در هفته گذشته داشتیم، در پایان نیز دو خبر از سازمان اسناد و کتابخانه ملی را در گزارش هفتگی جمع آوری کردیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

مشروح این گزارش را در ادامه می‌خوانید:

بزرگداشت غلامرضا سلیمانی

جدیدترین جلسه از شب شعرهای آئینی «حضور» با عنوان «از کبوتر تا کبوتر» همزمان با هفته بسیج با محور به بزرگداشت مقام ادبی زنده‌یاد غلامرضا سلیمانی شاعر انقلاب و دفاع مقدس اختصاص داشت و روز یکشنبه ششم آذرماه در فرهنگسرای رسانه برگزار شد.

مرحوم غلامرضا سلیمانی از شاعران فعال در دهه ۷۰ و از فعالان انجمن ادبی مروارید بود؛ انجمنی که توسط به کوشش زنده‌یاد خلیل عمرانی پایه‌گذاری شد. از جمله آثار سلیمانی می‌توان به مجموعه‌های «به من نامه بنویس» و «پرستاری که شکل تو بود» اشاره کرد. برخی از ترانه‌های او نیز توسط خوانندگانی چون سالار عقیلی اجرا شده است.

درگذشت خالق داستان‌های شاعرانه

کریستین بوبن نویسنده‌ای شکننده و فاخر که در دنیا شناخته شده بود جمعه ۴ آذر درگذشت. وی در آثارش به خوبی چیزهای شگفت‌انگیز را از دل مسائل کوچک و تجربه‌های ساده زندگی مانند کودکی، عشق و تنهایی، بیرون می‌کشید و با کلماتی ساده و موسیقایی به اندازه شعری درخشان، در کنار هم قرار می‌داد.

«فرسودگی»، «نور جهان»، «بیهوده»، «ژه»، «دی‌وان‌ه‌ب‌ازی‌»، «ابله محلّه»، «زن آینده»، «دلباختگی (لوئیز امور)»، «بانوی سپید»، «رستاخیر»، «اسیر گهواره» و «ایزابل بروژ» شماری از کتاب‌های وی هستند که به فارسی ترجمه و منتشر شده‌اند.

درگذشت پرکارترین چهره ادبی افغانستان در غربت غرب

اسدالله حبیب، نویسنده، شاعر و استاد ادبیات فارسی دانشگاه کابل و بیدل‌شناس، جمعه چهارم آذر در ۸۱ سالگی در هامبورگ آلمان درگذشت. حبیب متولد ۱۳۲۰، در شهر کابل بود. او دوره مکتب را در ولایت فاریاب افغانستان سپری کرد و دوره لیسانس را در دانشکده ادبیات دانشگاه کابل و دوره دکتری را در انستیتو زبان‌های شرقی دانشگاه مسکو خواند. پس از پایان تحصیل به کابل برگشت و استاد دانشکده ادبیات دانشگاه کابل شد. سال‌ها در این سمت فعالیت کرد.

درگذشت هانس ماگنوس انتسنزبرگر نویسنده و متفکر آلمانی

هانس ماگنوس انتسنزبرگر نویسنده، منتقد فرهنگی، مترجم و ناشر که در دهه ۱۹۶۰ به شهرت رسیده و هرگز دست از نوشتن برنداشت در ۹۳ سالگی درگذشت.

انتسنزبرگر که متولد باواریای آلمان بود یکی از مهم‌ترین روشنفکران این کشور محسوب می‌شد و در ۶۰ سال آثاری متفکرانه، شاعرانه و بسیار پیچیده را به جهان ادبی ارائه کرده بود. وی در کنار گونترگراس ومارتین والسر، سه قدرت ادبی آلمان پس از جنگ را تشکیل می‌داد.

انتصاب معاون پژوهش و منابع دیجیتال سازمان اسناد و کتابخانه ملی

فاطمه صدر با حکم علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران به عنوان معاون پژوهش و منابع دیجیتال این سازمان منصوب شد. وی دانش آموخته رشته فلسفه تطبیقی در مقطع دکتری از دانشگاه علامه طباطبایی است و از اردیبهشت سال جاری به عنوان سرپرست معاونت پژوهش و منابع دیجیتال مشغول به فعالیت است.

انتشار کتاب «امام انقلاب»

کتاب «امام انقلاب» شخصیت و مکتب امام خمینی «ره» در اندیشه و بیانات آیت الله العظمی خامنه‌ای نوشته اسماعیل فخریان توسط انتشارات شهید کاظمی روانه بازار نشر شده است. این کتاب در قطع رقعی با ۲۳۲ صفحه عرضه شده است.

انتشار چاپ دوم روایت حضور جهادی رهبر انقلاب در منطقه فردوس

کتاب «دوباره فردوس» روایت حضور جهادی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در منطقه فردوس، به‌تازگی توسط انتشارات انقلاب اسلامی وابسته به دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای به چاپ دوم رسیده است.

این کتاب، به قلم سید علیرضا مهرداد، روایتی از اولین اردوی جهادی جوانان انقلابی در شهریور ۱۳۴۷ است و برای اولین بار، خاطرات منتشر نشده از رهبر انقلاب درباره حضور ایشان در زلزله فردوس در این کتاب ۲۴۰ صفحه‌ای روایت شده است.

امضا‬ تفاهم‏نامه همکاری میان بنیاد امیرکبیر و کتابخانه ملی

علیرضا مختارپور رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، ضمن بازدید از بنیاد امیرکبیر و خانه موزه دکتر حسن حبیبی، تفاهم‏نامه همکاری با رئیس این بنیاد امضا کرد.بهره‌گیری از منابع اطلاعاتی، ظرفیت‌ها و فرصت‌های پژوهشی و مطالعاتی به منظور اجرای دوره و طرح‌های تحقیقاتی مشترک و ایجاد فرصت مطالعاتی، همچنین تبادل و ایجاد بانک‌های اطلاعاتی و همکاری در انتشار فهرست نسخ خطی، نفایس و مرقعات بنیاد امیرکبیر از جمله مفاد تفاهم نامه همکاری بنیاد امیرکبیر و سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است.

کد خبر 5644696 فاطمه میرزا جعفری

منبع: مهر

کلیدواژه: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انتشارات انقلاب اسلامی انتشارات شهید کاظمی سازمان اسناد و کتابخانه ملی درگذشت چهره ها کتاب و کتابخوانی کتاب و کتابخوانی معرفی کتاب تازه های نشر سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران انقلاب اسلامی ایران فرهنگسرای اندیشه شهرداری تهران نشر 27 بعثت انتشارات شهید کاظمی نشر تاریخ ایران مهدی نورمحمدی انتشارات راه یار انتشارات روایت فتح حوزه هنری سازمان اسناد و کتابخانه ملی بنیاد امیرکبیر

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۱۲۹۷۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

شرحی بر قدیمی‌ترین فهرست‌نامه‌های کتابخانه آستان قدس رضوی/خدمتی به گذشته، امروز و آینده

وقتی درباره فهرست منابع یک کتابخانه صحبت می‌کنیم، بیشتر ما درک اندکی از موضوع صحبتمان در این باره داریم و تقریباً می‌دانیم فهرست یک کتابخانه، لیست منظمی از کتاب‌ها و سایر مدارک موجود در آن است و همان‌طور که فهرست یک کتاب نشان‌دهنده محتویات داخل آن است، فهرست کتابخانه نیز منابع موجود در آن را معرفی می‌کند. این فهرست منظم در گذشته شبیه سیاهه‌ای بوده که ممکن است ما از وسایل داخل یک مکان بنویسیم، اما در حال حاضر این فهرست شامل اطلاعات متعدد و متنوعی از قبیل نام نویسنده، عنوان، ویرایش، ناشر، تاریخ انتشار، مشخصات ظاهری، موضوع و محل بایگانی مدرک مورد نظر است. اطلاعاتی که سهولت دسترسی مراجعان به یک اثر را نه تنها با نام کتاب که به کمک سایر اطلاعات آن مانند نام نویسنده یا موضوع، ممکن می‌کند. همان‌طور که گفته شد، از گذشته‌های دور، گردانندگان کتابخانه‌ها یا صاحبان آن‌ها فهرست‌هایی از منابع موجود در آن‌ها تهیه می‌کرده‌اند. عملی که در کتابخانه‌های کشورهای اسلامی نیز انجام شده است. از فهرست‌های گذشته مانند فهرست کتابخانه مأمون عباسی فقط نامی در متون آمده، اما اینکه این فهرست‌ها به چه شکل تهیه شده و یا شامل چه کتاب‌هایی بوده، مطلبی در اختیار پژوهشگران نیست.

کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا(ع)

ازجمله سیاهه‌هایی که باقی مانده، فهرست کتاب‌های کتابخانه آستان قدس رضوی است. کتابخانه آستان قدس رضوی یکی از قدیمی‌ترین کتابخانه‌های جهان اسلام است که آثار آن از گذشته مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران بوده است.  بر کسی پوشیده نیست که این کتابخانه به دلیل همجواری با حرم مطهر امام رضا(ع) و موقوفات بسیار آن شکل گرفته و رشد کرده و به عظمت امروزش رسیده است. حضور همین کتب وقفی موجب شکل‌گیری فهرست‌های متعدد از منابع این کتابخانه شده است. اهمیت این فهرست‌ها از این نظر است که می‌توان گفت آن‌هاتنها فهرست‌های به‌جامانده از کتابخانه‌ها در ایران قدیم هستند. از کتابخانه‌های دوره صفویه فهرست‌هایی با این مشخصات فعلاً موجود نیست و از دوره قاجار نیز فقط چند فهرست داریم که قابل مقایسه با فهرست‌های کتابخانه آستان قدس هستند. الهه محبوب در مقاله «فهرست‌های کتابخانه آستان قدس رضوی از صفویه تا قاجار» فهرست‌های موجود از کتابخانه آستان قدس را به چند دسته تقسیم کرده و به ذکر موارد مهم این فهرست‌ها در سه دوره زمانی صفویه، افشاریه و قاجار پرداخته است.

قدیمی‌ترین سیاهه کتاب‌های کتابخانه رضوی

براساس این گزارش، قدیمی‌ترین فهرست این مجموعه متعلق به سال‌های 1007 تا 1010 هجری قمری است. در این فهرست که با عنوان «تفسیر تحویل صاحب جمعان بیوتات روضه منوره...» آغاز شده، موجودی کتابخانه به تفکیک آمده است. نویسنده فهرست گویی بیشتر به خصوصیات ظاهری کتاب‌ها توجه کرده و آن‌ها را به صورت قرآن‌های جلددار، بدون جلد، کتب جلددار، کتب بدون جلد، تفاسیر، سی‌پاره‌ها و مصاحف و سایر کتب دسته‌بندی کرده است. این فهرست همچنین صورتی از اموال کتابخانه شامل رحل‌های موجود در حرم مطهر و کتابخانه و سی‌پاره‌دان‌ها را در خود دارد. در هر مورد، قطع، تعداد سطور، خصوصیات خطی، نوع ،و نوع تذهیب و همچنین نام واقف آمده است. گاهی شروط وقف کتاب نیز در فهرست ذکر شده است. کتابدار غیر از این اطلاعات به شرح امانت نیز پرداخته است. این نشان می‌دهد کتابدار با توجه به این فهرست، کتاب را به امانت و یا از مکان مربوط تحویل می‌گرفته: «قرآن وقفی مسماه زهراباجی مشروط بر آنکه در شرفیه مخصوص سلطان حیدرمیرزا در حرم تلاوت نمایند».

فهرستی از علوم کثیره موجود و مخزون

فهرست متعلق به دوره افشاریه سندی است در 28صفحه که کاتب آن به ذکر تعداد کتب و خصوصیات آن‌ها پرداخته است. در این فهرست نام کتب قرآن، فهرست خطوط ائمه(ع) و کتب وقفی و امانی و همچنین فهرست کتب وقفی شاه‌عباس با عنوان «بندگان سکندر نشان» آمده است. دیگر فهرست مشهور کتابخانه آستان قدس رضوی فهرست‌های موجود در دوره قاجار است. برخی از این‌ها به دستور متولیان و به صورت کتابچه مستقل و یا همراه با سایر موجودی کل حرم (مثل فهرست دفتر عضدالملکی) تهیه شده و یا در کتب افرادی که از کتابخانه بازدید کرده‌اند به‌طور خلاصه (سفرنامه خانیکوف) و یا مفصل (مطلع‌الشمس) آمده‌اند. «مطلع‌الشمس» یکی از کتاب‌های نوشته شده توسط «محمدحسن اعتمادالسلطنه» ملقب به «صنیع‌الدوله» است. این کتاب در سه جلد نگاشته شده و موضوع آن، گزارش یکی از سفرهای ناصرالدین‌شاه قاجار به شهر مشهد است. اما جلد دوم این کتاب در این گزارش مورد توجه ماست که به مشهد و آستان مقدس علی بن موسی‌الرضا(ع) اختصاص دارد و در آن به مشهد، آثار و ابنیه حرم مطهر و کتیبه‌های آن و شرح حال بزرگان شهر می‌پردازد و در پایان، فهرست جامعی از کتاب‌های موجود در کتابخانه‌های آستان قدس رضوی در آن گردآوری شده است. این فهرست در زمان تولیت میرزا سعیدخان مؤتمن الملک به سال 1296ه.ق تنظیم شده است. اعتماد السلطنه در مقدمه فهرست، چگونگی یافتن فهرست را شرح داده: «درحین تألیف جلد ثانی کتاب مطلع‌الشمس، فهرست جمیع نسخه‌ای که فعلاً در کتابخانه مبارکه حضرت امام ابوالحسن علی بن موسی‌الرضا علیه الصلوةوالسلام از علوم کثیره موجود و مخزون است بدست آمده، اگر چه صورت آن فهرست چندان مصحح نبود ولی به قدر می‌شود منقح ساخته ثبت و الحاق آن پرداخته شد». البته نویسنده در این فهرست تنها نام و موضوع کتاب‌ها را آورده و ظاهراً آن را از روی فهرس‌تهای کتابخانه یادداشت‌برداری کرده است.

خدمتی به گذشته، امروز و آینده

 فهرست‌های فوق نشان می‌دهد کتابخانه آستان قدس رضوی از همان آغاز شکل‌گیری دارای نظمی خاص در ساماندهی بوده و افرادی آشنا به امور نسخه‌شناسی بوده‌اند که این فهرست‌ها را تهیه می‌کرده‌اند. جز این، فهرست کتب می‌توانند ما را به جهان اندیشه‌ای مردمان در گذشته برسانند. درواقع فهرست‌نویسان تنها به مردمان دوره خود خدمت نمی‌کنند و به نوعی به آیندگان نیز سود می‌رسانند. اینکه در آن روزگاران چه کتبی نوشته می‌شده و مورد توجه علما و اندیشمندان بوده و مردمان نیز بیشتر چه کتبی را اهدا و وقف می‌کرده‌اند. دیگر نکته مهم در این فهرست‌ها شرح ویژگی جلدها و تذهیب و خط کتب است که می‌تواند در خصوص هنر مجلدسازی و تذهیب اطلاعاتی را در اختیارمان بگذارد. نام و جایگاه واقفان نیز چهره اجتماعی مردمان آن روزگار را ترسیم می‌کند.

آزاده خلیلی